نشست تخصصی بررسی بهداشت روانی کودکان و نوجوانان در مواجه با آثار سینمایی و محتواهای نامحدود در فضای مجازی، سومین نشست از سلسله نشست‌های تخصصی پنجاه و چهارمین دوره جشنواره بین‌المللی فیلمهای علمی، آموزشی و تربیتی رشد با حضور پوران درخشنده کارگردان و نویسنده سینمای ایران، عباس جواهری روانشناس و عضو هیئت علمی دانشگاه تهران و فرشید رضایی مدیر کل دفتر آموزش و ارتقا سلامت وزارت بهداشت در سینما فلسطین تهران برگزار شد.
نسل جوان از بازی به درآمد رسیده است/ عقب‌ماندگی خانواده‌ها از نسل جدید
در این نشست پوران درخشنده با اشاره به برخی آثار خود مانند خواب‌های دنبال دار، هیس دختر ها فریاد نمی‌زنند و … گفت: امروز سرعت تحولات اجتماعی و تکنولوژی بسیار بالا است. این موضوع بحث بسیار مهمی است که باید آن را در تلویزیون می‌داشتیم. رابطه فرزندان ما تنها به تلفن های همراه محدود می‌شود. تصور می‌کنم آنقدر عقب هستیم که امروز وقتی به دنبال نسل جوان می‌رود، تعجب می‌کنم چرا که سطح اطلاعات بالایی دارند. حتی از بازی به کسب درآمد رسیده‌اند و بر روی یوتوب مسلط هستند.
وی افزود: بچه‌ها در حال زندگی در دنیا فانتزی هستند که برای خود ساخته‌اند. حتی ممکن است با افرادی خارج از ایران در ارتباط باشند. در خانواده ها نیز بحث و گفتگو انجام نمی‌شود چرا که سال‌های زیادی است که خانواده ها و آموزش و پرورش رها شده‌اند. در حقیقت در حال زندگی در دنیای فانتزی خود هستند و شاید خانواده‌ها این فضا را رها نکردند بلکه از آن عقب ماندند. زمانی که قصد داشتم فیلم رویای خیس را برای کودکان و نوجوانان در سال ۱۳۸۶ بسازم اصلا چنین فضایی نبود.
آموزش پیش از تولد فرزند، کلید حل چالش‌های نسل جدید
درخشنده با اشاره به اینکه امروز کودکان از این فضا درآمد دارند، گفت: سوال این است که چقدر به کودکان خود این فرصت را می‌دهیم که به این فضا فکر کنند و باید به مسئله آموزش بپردازیم. باید به این مسئله حتی پیش از تولد فرزند بپردازیم. در گذشته پیش از تولد فرزند افراد جمع می‌شدند و خوشحالی می‌کردند. پدر و مادر از یک خواستگاهی آمده‌اند. این دو باید بستر لازم برای کودکان را فراهم کنند. امروز بچه‌ها دیگر مشکلات خود را با خانواده مطرح نمی‌کنند چرا که مترسند و موضوع را با دوستان خود مطرح می‌کنند.
وی گفت: مدرسه باید نقش خود در پروس کودک و نوجوان را به خوبی ایفا کند تا زنجیره آموزش در خانواده مدرسه و جامعه تکمیل شود. مدرسه باید نقش خود در پروس کودک و نوجوان را به خوبی ایفا کند تا زنجیره آموزش در خانواده مدرسه و جامعه تکمیل شود.
درخشنده افزود: نقش خانواده در این زنجیره غیرقابل انکار است و در این مسیر باید آگاهی و آموزشهای لازم برای پدر و مادر متناسب با شرایط جدید دنیای پیچیده امروز فراهم شود. گام اول این آموزش از خانواده افراد، مدرسه و دیگر ساختارهای اجتماعی صورت می‌گیرد.در این بین معلمان نیز نقش ویژه ای دارند تا با کوچکترین تغییرات رفتاری و جسمی کودکان حساس باشند. در این بین فیلم سازان وظیفه پررنگی دارند و باید نسبت به تحولات اجتماعی خود حساس باشند، نه اینکه بگوییم هیس. اولین فیلم من با عنوان «رابطه»هم راجع به خانواده بود. به نظر می‌رسد همان فیلم با پوسته دیگری بازسازی شود.
آسیب‌های پنهان فضای مجازی؛ زنگ خطر برای سلامت روان کودکان و نوجوانان
رضایی در خصوص وضعیت سلامت روان کودکان و نوجوانان گفت: وضعیت فضای مجازی شامل شبکه‌های اجتماعی و بازی‌ها و … برای کودکان مناسب نیست. باید از خود بچه‌ها بپرسیم که چقدر از وقت خود را برای این فضا اختصاص می‌دهند. آسیب‌هایی که می‌تواند از این تکنولوژی ها به وجود بیاید شامل کشور ما نیز شده است. در نقاط مختلف دنیا به این موضوع به عنوان یک مسئله جدی توجه می‌کنند.
وی ادامه داد: آمار دقیقی از ساعت استفاده کودکان و نوجوانان از فضای مجازی نداریم ولی ممکن است در کلان شهرها یک فرد هشت تا ۱۰ ساعت خود را به این منظور اختصاص دهد و در مناطق روستایی کمتر. اما چیزی که مشخص است این است که میزان استفاده از این فضا بالا است و به دنبال آن آسیب‌های آن را نیز شاهد هستیم.
نسل آلفا در محاصره تکنولوژی؛ ضرورت توجه به سواد رسانه‌ای
رضایی گفت: وابستگی شدید به فضای مجازی سبب شده است تا زمان فرد از دست برود و کودک و نوجوان از کارهای خود باز بماند. این مسئله می‌تواند فرد را به سمت اضطراب و افسردگی سوق دهد. سیستم دفاعی که کودکان و نوجوانان باید در این حوزه داشتند باشند، سواد رسانه است. فردی که این سواد را نداشته باشد به مرور در آن حل می‌شود.
وی با بیان اینکه امروز شاهد نسل رشد نسل آلفا هستیم، گفت: بشر همواره با مشکلات و چالش‌ها مواجه بوده است، از همان روزی که از غار خارج شد تا امروز که شهر نشین شده است. بنابراین اگر کرونا به وجود می‌آید بشر برای آن واکسن می‌سازد. از نظر تربیتی فیلترینگ یک کار آسیب زننده‌ای است چرا که فرد را نسبت به آن ترغیب می‌کند.
افسردگی و اضطراب؛ پیامدهای پنهان استفاده نادرست کودکان از فضای مجازی
جواهری در پاسخ به سوالی در مورد مراجعه کودکان و نوجوانان به روانشناس به دلیل آسیب‌های روانی ناشی از محتواهای فضای مجازی یا سینمایی گفت: پدیده‌هایی مانند اعتیاد به اینترنت را داریم. برخی خانواده‌ها مراجعه می‌کنند و می‌گویند فرزند بیش از حد بازی می‌کنند و حتی دچار مشکلات تغذیه شدند. واقعیت این است که بسیاری از آسیب‌های این فضا را به صورت فوری نمی‌بینیم. به طور مثال می‌بینیم کودکی سه سال به صورت بد از اینستاگرام استفاده می‌کند و سپس ترند افسردگی در بین این قشر افزایش پیدا می‌کند.
وی افزود: آنقدر پژوهش‌های ارتباط اینستاگرام با آسیب‌های روانی افزایش پیدا کرده است که کهنه شده است. به طور مثال استانداردهای بدنی، سلامت و زیبایی در این فضا شکل گرفته است و به خصوص این مسئله سبب شده است تا در قشر نوجوان به خصوص دختران شاهد استرس و اضطراب باشیم.
جواهری با اشاره به اینکه ما باید به گذشته نگاه کنیم و تغییرات بنیادین رخ داده را ببینیم، گفت: امروز هنرمندان به شکل دیگری کسب شهرت می‌کنند. دیگر با یک پیشرفت خطی مواجه نیستیم. دسترسی نوجوانان به فیلمهای روز دنیا بدون حد و مرز است و پدر و مادر اطلاعی از اتفاقاتی که در حال رخ دادن است ندارند. آنقدر سرعت این تغییرات بالا است که در آمریکا و اروپا نیز پروتکل‌هایی که در طراحی می‌شود نیز به سرعت کهنه می‌شوند. این مسئله بسیار جدی است و تا کارگروهی در برخی محصولاتی که در کشور ما تولید می‌شود از نظر فرهنگی غربی نیز برای سلامت روان کودکان بد و مخرب است.
وی گفت: ما با دسترسی آزاد به اطلاعات مواجه هستیم که در بسیاری مواردی آدمهای بالغ را به زانو در می‌آورد چه برسد به نوجوانان. باید یک اطلاع رسانی جدی در این حوزه انجام داد. مسئله بسیار جدی است و نمی‌توان با این وضعیت سهوی برخورد کرد. شما می‌بینید که یک کودک دو ساله اسکرول کردن صفحه گوشی را یاد گرفته است. باید ابتدا سعی کنیم تجربه زیسته کودکان و نوجوانان از فیلم‌ها و سریال‌های امروزی یا بازی های امروزی را درک کنیم. تصور من این است که قطعاً بخش زیادی از تصمیم گیران کشور اطلاعی از این تجربه زیسته ندارند.
بدون دیدگاه